And now for something completely different. Openden we begin 2023 met eigenzinnig Engels sextet Blowzabella, sluiten we 2023 met een even eigenzinnig Engels sextet. Nee, erger zelfs: Gryphon. Ook op en top Engels, ook sextet, ook legendarisch, maar inderdaad: nog meer buiten lijntjes kleurend en naast potjes waterend.

Dus nou ja, folksextet: ze zijn met z’n zessen, tot zover klopt het, maar verder….. Bovendien zou Gryphon aanvankelijk in mei onze serie 22/23 in plaats van in december ons kalenderjaar 2023 afsluiten. Het kan verkeren, maar één ding staat alvast vast: bij Gryphon betekent uitstel uitstel, geen afstel.

Op Gryphon valt geen peil te trekken, geen etiket te plakken, werkelijk geen vat te krijgen. Renaissancefolk? Progfolk? Folkjazz? Symphonic folkoperarock? Alles slaat als een tang op een slagroomtaart, als een varken op een, nou ja, whatever, om van in de war te raken. Geen muziekcriticus krijgt het hoge cross-over gehalte sluitend gelabeld. Al vliegen de gemixte combi-stempeltjes je al 50 jaar om de oren: Gryphon presteert het al even lang om aan elk denkbaar hokje te ontsnappen. Maar, juist daardoor: wat een lust voor open mind, oog, oor als dit gelouterde, ongrijpbare stel levend aan je voorbijtrekt. Never a dull moment with Gryphon!

In de jaren zeventig van onze vorige eeuw verwierf de band zich een cultstatus in het muzieklandschap van UK en daarbuiten. Met haar opmerkelijke cross-overs, maar ook originele vormgeving van albumhoezen, bandlogo’s en zo meer. Illustratief: binnen een week na de releasedatum ruimden BBC Radio 1, 2, 3 én 4 airplay in voor haar debuutalbum. Ze toerden in het grote zalencircuit in UK en daarbuiten, US inbegrepen, samen met de progrockers van Yes. Evengoed verschenen ze in folkclubs, kathedralen, stadions en op velerlei festivals. Ze componeerden de muziek voor theaterproductie ‘The Tempest’ van Nationaal Theater en voerden die zelf  uit in The Old Vic. Hiermee zijn ze de enige artiesten ooit die er een liveconcert gaven.

Eind jaren zeventig ging Gryphon in winterslaap. Om zich er pas 41 jaar later –bepaald geen hazeslaapje- uit wakker te kussen. Een herrijzenis die om een CD schreeuwde. Die kwam er, met louter nieuw materiaal: Reinvention (2017). En inderdaad: Gryphon vond zichzelf opnieuw uit. Veel moeite kostte dat niet. Kwestie van eigenzinnigheid weer oppikken en er ongebreideld op voortborduren. Zo blijven ze tijdloos spannend, ook op ‘Get Out Of My Father’s Car’ uit 2020, hun tweede studio-album dus sindsdien én tijdens concerten. Dit maakt Gryphon tot oudste vernieuwende band, verre van gedateerd, misschien wel legendarischer, gedrevener, verfrissender en onvoorspelbaarder dan ooit.

De virtuoze mix van oorspronkelijke en later ingestroomde bandleden boogt op een duizelingwekkende muziekervaring die zich uitstrekt over wereldberoemde tv-, film-, theater- en musicalproducties tot zelfs  Eurovisie Songfestival, openingsceremonie Olympische Spelen en opnamestudio Abbey Road toe. Ze speelden kamermuziek, hardrock, jazz, punk, pop en folkrock met wereldsterren uit de internationale muziekscene. To name a few: Malicorne, New Scorpion Band, Yes, Ian Dury, David Byrne, Paul McCartney, The Muppets, Albion Band, Home Service, Kiki Dee, Pat Metheny, Stevie Wonder, Joni Mitchell, Tony Bennett, The Beach Boys, Mike Oldfield, Jerry Lewis, Petula Clark, …..

Hun unieke instrumentale composities voor authentieke én eigentijdse instrumenten mengen ze met nieuwe muziekstijlen. Brian Gulland: fagot, baskromhoorn, blokfluiten, harmonium, vocalen. Graeme Taylor: gitaren, vocalen; Dave Oberlé: drums, percussie, vocalen; Clare Taylor: viool, mandoline, keyboards, jouhikko, luit. Andy Findon: dwarsfluit, piccolo, tin whistle, sopraankromhoorn, sopraansax, klarinet. Rob Levy: bas, contrabas…..

Voor minder dan dertig verschillende instrumenten per concert kruipt het sextet het podium niet op. Daarbij larderen ze hun instrumentale composities hier en daar met hemelse vocalen, inclusief vleugjes opera. Zo duwen ze een mengeling van oude en nieuwe riedels sprankelend en vervreemdend onze 21ste eeuw in. En blijft het een feest van verrassingen om met alle zintuigen en tot in de diepste vezels met volle teugen van te genieten.

Rest een ultieme poging tot vergelijking: Gryphon = Gryphon. Maar nee: zelfs dat niet eens, want vandaag anders dan gisteren en morgen weer anders dan vandaag. Afijn, kom het meemaken en zeg het zelf. Slechts één ding is zeker: geen muziekliefhebber met open mind die er spijt van krijgt. Tot zo ver de voorspellingen, tot zo ver de garanties. En laat nu de creatieve buien maar zonovergoten losbarsten.