Wandelingen, rondleidingen, expo, podiumkunst en een inspiratiemap voor scholen. Met dit alles presenteert GUO-concerten Groeten in Oisterwijk op en rond Bevrijdingsdag 5 mei ’Oisterwijk in WOII – WOII in Oisterwijk. GUO werkt samen met Stadsgidsen, KVL-gidsen, Werkgroep Struikelstenen, Stichting Joodse Begraafplaats, Boswachter Frans, Heemkundekring De Kleine Meijerij, Oisterwijk In Beeld, lokale deskundigen en kunstenaars. In 10 artikelen ontvouwt GUO-organisator Jos Creusen de 5 mei-activiteiten voor belangstellenden uit Oisterwijk en daarbuiten. Meer info en tickets: www.groetenuitoisterwijk.nl. Reserveer tijdig: VOL=OP!
Aflevering 5: Rotterdams puin in Oisterwijks bos
Oorlogsleed vergelijken voelt ongemakkelijk. Maar nuchter geturfd trekt WOII qua verwoesting in Rotterdam diepere sporen dan in Oisterwijk. In Nederland barst WOII los op 14 mei 1940 met het Duitse bombardement op Rotterdam. Het oorlogsvenijn in Oisterwijk zit eerder in de staart. Met het verzet dat op 5 september 1944 bij ‘Haarens Broek’ een locomotief laat ontsporen.Met Britse bommenwerpers die op 16 september 1944 een munitietrein bij station Oisterwijk laten ontploffen. Met Duitsers die in oktober 1944 in en om Oisterwijk bruggen opblazen tegen oprukkende geallieerden. Toch verbindt een lugubere oorlogsherinnering kop en staart, Rotterdam en Oisterwijk, voor eeuwig met elkaar…..
In 13 ampele minuten rukken Duitse bommenwerpers op 14 mei 1940 het historische stadshart uit Rotterdam. De vlammenzee laat 5 miljoen kubieke meter verwrongen en versmolten brokstukken na. Daags erna begint het puin ruimen. Geen herstelplan. Handen uit opgestroopte mouwen. Niet lullen maar poetsen. Geen woorden maar daden. Niet al te lang getreurd om de teloorgang van die chaotische, vieze, oude stad. Verstand op nul, blik op oneindig. Alleen al van de monumentale panden gaan er 144 verloren die met enig beleid herbouwd hadden kunnen worden.
In 28 weken ontdoen 18.000 tewerkgestelde werklozen de stad van haar puinzooi. Met kiepwagens en scheppen dempen ze Blaak, Rotterdamse Schie, Schiedamsesingel. Honderden vrachtwagens storten puin in Spaanse Polder, Kralingse Plas, Noorderhaven en op opslagterreinen rondom. Dan nog puilt Rotterdam uit van haar puin. Distributie over heel Nederland biedt soelaas. Lang leve Nederland – Transportland met haar praktische handelsgeest, doorvoerhaven Rotterdam avant la lettre voorop. Zo breekt een 600-jarige stad rigoureus met haar verleden, breekt ze haar eigen hart, ziel en zaligheid. En de fantoompijn ettert voort.
Rotterdams puin gaat naar Hoek van Holland, Heerhugowaard, Hilversum. Naar Leeuwarden voor de aanleg van haar vliegveld. Tijdens de naoorlogse wederopbouw wordt het vermalen tot korrelbeton om te verwerken in muren van huizen in het Dordtse Wielwijk en Kleinpolder in Overschie. De poldergeschiedenis kan hertekend als bij de afgraving van een afwateringssloot bij Urk de steensoort ‘Vrouwenkop’ bovenkomt. Volgens Museum Nieuw Land in Lelystad wijst de archeologische vondst namelijk op Romeinse nederzettingen. Tot in 2011 blijkt dat het Rotterdams puin uit WOII betreft. Met tonnen daarvan zijn in de jaren ‘40 in de Noordoostpolder dijken aangelegd. Een knik in de dijk bij het IJsselmeer heet niet voor niets ‘Rotterdamsche Hoek’.
Tijdens WOII profiteert ook de Duitse bezetter van haar zelf gecreëerde Rotterdamse puin. Ze verstevigt er paden mee die leiden naar munitiedepots zodat haar zware voertuigen munitie kunnen aan- en afvoeren. Die depots liggen verscholen in de bossen bij Steenwijk en….. Oisterwijk. Daar ligt het Rotterdamse puin sinds 1943 en nog altijd, op bospaden in ‘Klein Zwitserland’, bij Goorven, Boshuis Venkraai en Hondsberg. De stenen getuigen stil maar tastbaar van dat Duitse bombardement dat op 14 mei 1940 het historische stadshart van Rotterdam in 13 ampele minuten platlegde.
In het kader van ‘Oisterwijk in WOII – WOII in Oisterwijk’ wandelt u op Bevrijdingsdag 5 mei over deze puinverharde paden in Oisterwijks bos- en vennengebied. Onderwijl praat ‘Boswachter Frans’ u bij over deze lugubere oorlogsconnectie tussen Rotterdam en Oisterwijk, tussen kop en staart, tussen toen en nu. En over ongetwijfeld nog veel meer. Want behalve GUO-bestuurslid is Frans Kapteijns oud-boswachter van Natuurmonumenten, boeiend rasverteller en wandelende encyclopedie rondom deze biotoop die hij kent als zijn eigen broekzak.